Berkel Route 12: Warnsveld - Zutphen (uitmondingen in de IJssel)

Afstand: 12 km

GPX-route: Klik hier om te downloaden

PDF routebeschrijving, inclusief kaart: Klik hier om te downloaden

Start- en eindpunt: 
Warnsveld, parkeerplaats Restaurant De Chinese Muur
Rijksstraatweg 166, 7231 AL Warnsveld

Informatie

Route 12 gaat verder vanaf Warnsveld bij stuw Warnsveld waar je in route 11 de ommekeer maakte richting Almen naar uiteindelijk de beide uitmondingen in de IJssel in Zutphen.
Dit is de laatste route van mijn Berkelwandelroutes, hiermee is het eindpunt bereikt.
Langs de Berkel gaat deze route niet alleen over schouwpaden, maar ook over verharde wandelpaden, fietspaden en stoepen en straten in de bebouwde kom.
Je wandelt in deze rondwandeling langs de Berkel langs het dorp Warnsveld over het schouwpad de bebouwde kom van Zutphen in, waarmee deze rondwandeling gelijk een stukje stadswandeling Zutphen is en de mogelijkheid biedt om de stad Zutphen met al haar variatie en bezienswaardigheden te bekijken.
Je ontdekt de prachtige oude Berkelpoort-ruïne en na de 1e uitmonding aan de IJsselkade, wandel je een stukje langs de IJssel en de jachthaven naar de 2e uitmonding van de Berkel bij gemaal Helbergen, van waaruit we langs de 2e Berkeltak terug lopen Zutphen verder door en terug richting Warnsveld.
We wandelen door het dorp Warnsveld, een stuk oude kern, langs de molen Nooit Gedacht en aan het eind van deze rondwandeling nog weer een prachtig en fijn bosgebied van Landgoed ’t Velde; het Velderbos en Kapperbos om deze route en alle Berkelwandelroutes van mijn hand mee af te sluiten. Een route met veel variatie dus.
Zowel in Zutphen als Warnsveld zijn er diverse horecagelegenheden en supermarkten te vinden voor versnaperingen onderweg, of een sanitaire stop.

Routebeschrijving

1. Je begint je wandeling vanaf de parkeerplaats bij Restaurant De Chinese Muur aan de Rijksstraatweg te Warnsveld, tegenover het Shell tankstation.
   Je steekt hier voorzichtig de drukke weg over en wandelt aan de linker zijde over de fietsstrook de Kapperallee op.
   Aan je rechterhand zie je dan stuw Warnsveld waar je in route 11 langs kwam en de terugkeer richting Almen maakte.
   
2. Hier, bij wandelknooppunt F32 vervolg je je weg langs de Berkel. Je gaat hier links af en wandelt over het schouwpad aan de rechterzijde van de Berkel.
   
   
   
   
3. Bij wandelknooppunt F23 tref je aan je linkerhand het in de regio bekende witte (Berkel)bruggetje van Warnsveld die het Kerkpad over de Berkel verbindt. Je wandelt rechtdoor. 
   
   
   
   
4. Na een kleine meander wandel je langs natuurspeeltuin Wijnhofpark en de bebouwde kom van Zutphen met een aantal flatgebouwen komt in beeld. Bij wandelknooppunt F63 ga je linksaf over het bruggetje en je wandelt door tot aan de grote weg, N348. Deze steek je voorzichtig over.
   
   
   
   
5. Vervolgens wandel je verder via het IJsbaanpad langs de Berkel Zutphen in. Aan je linkerhand zie je aan de overzijde van de Berkel B&B Berkeltuin, waar in de tuin aan de oever Die Badende, het boegbeeld van de Berkel staat. 
   Je blijft de Berkelloop volgen. De kruisende Leeuweriklaan steek je over. Bij wandelknooppunt F67 houdt je links aan.
   
   
   
   
   
   
   
   
   
6. Aan je rechterhand zie je diverse gebouwen van ouderenzorgcentrum Sutfene. Het wandelpad buigt iets af naar rechts en je komt aan bij de Coehoornsingel. Je gaat hier linksaf. Je ziet dan aan je linkerhand een afsplitsing van de Berkel. Hier is het knooppunt van de twee aftakkingen van de Berkel in Zutphen. De ene buigt met de bocht mee naar links en de ander gaat onder de weg door naar rechts.
   
   
   
   
   
7. Je steekt hier voor de kruising waar de Berkel onder de straat door stroomt, de straat over en volgt het wandelpad, het Bongerdspad aan de rechterzijde van de Berkel, waarmee we de 1e Berkeltak de stad in volgen richting de uitmonding in de IJssel. Dit gedeelte van de Berkel wordt ook wel Molengracht genoemd.
   
   
   De oorspronkelijke en huidige Berkelloop is in de geschiedenis een aantal malen veranderd. De huidige lopen en beide uitmondingen zorgen in combinatie met gemaal Helbergen en de IJssel voor een goede verspreiding en beheer van de waterhuishouding van de rivieren en de stad.
   
   
   De 2e Berkeltak volgen we verderop in de route vanaf gemaal Helbergen aan de IJssel en komen dan op de voorliggende kruising aan de andere zijde van de voormalige watertoren, welke je vanaf de Coehoornsingel aan de overzijde van de kruising met de Kleine Omlegging ziet staan, weer uit.
   
   
   Je blijft het wandelpad volgen en aan je rechterhand zie je De Grote Gracht van Zutphen. Rondom staan vele prachtige herenhuizen aan.
   
   
   

   
   
   
   
   
8. Het pad buigt iets af naar rechts en je komt uit op de Isendoornstraat, waar je links af gaat. Hier loop je vervolgens over de Berkel waar je het prachtige uitzicht op de bijzondere Berkelpoort cq Berkelruïne hebt. Het grote gele pand ernaast is het St. Elisabeth woonzorgcentrum.
   
   De Berkelpoort is een onderdeel van de Zutphense stadsmuur. In de zomermaanden is de ruïne te beklimmen. 
   
   
   
   
   
   
   
   
   
9. Je wandelt rechtsaf, onder de Berkelpoort door en wandelt verder over het voetpad van de Rijkenhage langs de Berkel. Hier tref je ook de fluisterboten aan, waar je van april t/m oktober vanaf hier mooie vaartochten kunt maken over de Berkel en wateren van Zutphen.
   
   De kassa voor de fluisterboot bevindt zich iets voorbij de opstapplaats in het mooie oude Leeuwenhuisje aan het Rijkenhage 1. Voor meer info zie https://fluisterboot-zutphen.nl/.
   
   
   
   De Berkelruïne of Berkelpoort is vlak na 1312 op last van Graaf Reinald I gebouwd als een waterpoort in de (toen) nieuw gegraven Molengracht. De poort is al eeuwenlang een ruïne, maar anders dan veel andere monumenten in verval, nooit afgebroken om de stenen te verkopen. Al heel vroeg zag men de historische waarde van deze poort in. Dat heeft de Berkelpoort tot op heden doen behouden. 
   
   
   
   
   
   
   
10. De Rijkenhage loopt uiteindelijk bij de verkeerslichten over in de Overwelving en de Berkel stroomt hier onzichtbaar onderdoor. Je bent hier aangekomen in de binnenstad van Zutphen.
    
    Wil je meer van Zutphen zien, dan kun je hier uiteraard een uitstapje maken.
    In de binnenstad is er ruime variatie aan horecagelegenheden, winkels en musea te vinden.
    Op donderdagochtend en zaterdag de gehele dag is er warenmarkt op de marktpleinen.
    
    Meer info over Zutphen is op het wereldwijde web te vinden onder https://www.inzutphen.nl/nl.
    Op REiSREPORT is een leuk artikel te vinden over de vele bezienswaardigheden in Zutphen: https://reisreport.nl/zutphen-bezienswaardigheden/
    
    Op het pleingedeelte van de Overwelving bij de waterfonteinen (bij C&A) hebben in het verleden (tot 1886) watermolens gestaan.
    
    
    
    
    
11. Je wandelt rechtdoor en steekt de straat over bij de snackbar. Vanaf hier is de Berkel weer zichtbaar en wandel je over het wandelpad onder langs het talud van de straat Molengracht. 
    
    
    
    Aan het eind buigt de Berkel naar links, je gaat het trapje weer op en wandelt verder over de stoep/straat van de Berkelkade.
    Je steekt een kruispunt over, waar je aan je linkerhand de entree van de Zutphense markten hebt en aan je rechterhand zicht op de Berkelkade. Het einde van de Berkel nadert.
    
    
    
    
    
    
    
12. Aan het eind buigt de straat en de Berkel af naar rechts en je komt aan op de IJsselkade.
    Aan het eind van de Berkel zit een stuw, de Kattenhavenstuw (een schuifstuw), waarna de Berkel onder de straat door uitstroomt in de IJssel. Eindpunt 1 is bereikt.
    
    
    
    
    
    
    
13. Steek voorzichtig de IJsselkade over en ga linksaf, het trapje op. 
    Wandel verder langs de IJssel, of ga even op een bankje zitten om te genieten van het mooie uitzicht en je wandeltocht.
    Aan de IJsselkade zie je hier een standbeeld staan van dichteres Ida Gerhardt.
    
    
    
    
    
14. Verder wandelend loopt de straat lichtelijk omhoog en buigt verderop af naar links (dan Martinetsingel). De verhoogde hoek in de bocht hier heeft de naam ‘De Bult van Ketjen’, een verdedigingsbolwerk. Je hebt hier de gelegenheid om onder langs de IJssel en de jachthaven te lopen (bij hoog water niet toegankelijk) of boven langs de straat. 
    Op de Bult staat een kanon en je hebt van hieruit een mooi overzicht over de IJssel en links de jachthaven. In de zomer bij warm weer is het heerlijk toeven onder de bomen.
    
    
    
    
    
    Aan de linkerzijde van de Martinetsingel, tegen de binnenstadsrand aan, tegenover de Bult van Ketjen zie je de Bourgonjetoren, met aansluitend nog een deel stadsmuur.
    
    
15. Je blijft de Martinetsingel volgen, met de bocht mee rondom de jachthaven, dan Vispoortplein. Hier ook weer zicht op de vele torens van Zutphen. Het is duidelijk dat Zutphen niet voor niets torenstad wordt genoemd. 
    Tegenover de Vispoorthaven ligt aan de Martinetsingel wederom een deel van de stadsmuur. Daarvoor vind je de mooie tuinen met oude fruitbomen op de voormalige stadsbleek. Een prachtig en veel gefotografeerd stadsbeeld.
    
    
    
    
    
16. Aan het eind van de jachthaven loop je met de bochten mee en rechtsaf aan de andere zijde verder de straat in, Vispoortstraat.
    
    Ook hier aan je linkerhand weer mooie herenhuizen, maar daarna een combinatie met nieuwbouw, appartementen en oude kleinere huisjes zoals aan de Veerstraat.
    
    
    
    
    
    Je wandelt over de stoep langs het muurtje met de IJssel aan je rechterhand. De Vispoortstraat loopt over in de Badhuisweg.
    
    
17. Bij de ‘splitsing’ waar de weg naar links buigt en een voetpad langs een grasstrook langs de IJssel blijft lopen, volg je het voetpad. Je loopt door tot een hek, daar ga je linksaf, volg pijltjesroute paars. Je gaat rechtsaf een klein stukje door de woonwijk en bij de eerste mogelijkheid weer rechts, waarna je weer uitkomt op het fietspad langs de IJssel. Iets verderop zie je gemaal Helbergen.
    
    
    
    
    
    
    
18. Je loopt door tot net voor het gemaal, wandelknooppunt F64 waar je aangekomen bent bij de 2e uitstroming van de Berkel in de IJssel. Je komt hier ook weer de bekende Berkelborden tegen met afstandsmarkeringen en de ronddraaiende infopanelen. De Berkel is hier aan haar einde en heeft 117 km afgelegd vanaf bron Billerbeck in Duitsland. Het is heerlijk om hier even op een bankje te gaan zitten en te gaan genieten van het uitzicht.
    Bij gemaal Helbergen komen de Berkel en de Vierakkerse Laak samen en stromen via het gemaal uit in de IJssel.
    
    
    
    
    
    
    
19. Bij het wandelknooppunt voor het gemaal ga je linksaf het voetpad op en je wandelt weer langs de Berkel. Je wandelt door tot het bruggetje aan je rechterhand en gaat rechtsaf over het bruggetje, waar je daarna het pad links aanhoudt richting de weg Laan naar Eme. Een wijk hier met vele flatgebouwen. De Berkel stroomt hier onder de straat door.
    
    
    
    
    
    
    
20. Bij de weg aangekomen ga je linksaf en wandelt een stukje over de stoep/het fietspad. Bij de rotonde ga je rechtsaf en je volgt de Berkelloop (Tadamastraat).
    Aan je linkerhand heb je zicht over de Vispoortgracht met de torens en het gerechtsgebouw op de achtergrond. Wandel door tot de kruising bij de verkeerslichten en steek voorzichtig over.
    
    
    
    
    
    Deze Berkeltak stroomt om de binnenstad heen, tussen stad en overige wijken.
    
    
21. Wandel verder door de berm langs de Berkel (Graaf Ottosingel) tot aan het bruggetje tegenover huisnummer 107. Hier ga je rechtsaf het bruggetje over en dan gelijk links waarna je door het parkje aan de rechterzijde van de Berkel wandelt tot het eind. 
    
    
    
    
    
    
    
    Voor je doemt de voormalige watertoren op. Blijf het pad links volgen, onder de mooie treurwilgen door, links voor de kerk langs, waarna je op de Warnsveldseweg uitkomt.
    In het hekwerk van het bruggetje over de Berkel aan de Warnsveldseweg vind je een mooi ornament.
    
    
    
    
    
22. Steek voorzichtig de Warnsveldseweg over en wandel voor de watertoren links en direct rechtsaf de Berkelsingel op. Het pad Watertoren is doodlopend en geeft alleen toegang tot de woningen die in de watertoren zijn gevestigd. 
    Ga vervolgens op de kruising Berkelsingel en Kleine Omlegging bij de verkeerslichten (waar je aan de overzijde de splitsing van de twee Berkeltakken ziet waar we eerder in de route langs kwamen), rechtsaf. Hier laten we de Berkel achter ons.
    
    
    
    
23. Direct na de watertoren ga je rechts de Emmalaan in en weer direct linksaf het pad De Nieuwe Bleek, parallel aan de Kleine Omlegging. Dit pad loopt uiteindelijk over in de Prinses Beatrixlaan, een stukje woonwijk, waar aan het eind links en met de bocht mee (Prinses Margrietlaan) je vervolgens uitkomt op de Prins Bernardlaan.
    
    
    
24. Steek de Prins Bernardlaan over, ga linksaf en op de rotonde weer rechts. Volg hier vervolgens het voetpad en je wandelt weer even een stukje groen in.
    Volg het wandelpad (’t Gallee) wat rondom de gracht loopt. Aan de andere zijde en binnenzijde van de gracht is de algemene begraafplaats van Zutphen in Engelse landschapsstijl gelegen, waarmee dit geheel een klein parkje is.
    Aan het eind van het wandelpad kom je weer uit aan de Warnsveldseweg.
    
    
    
    
25. Ga linksaf en steek bij de verkeerslichten de N348 Den Elterweg over en wandel het dorp Warnsveld in. Je hebt hier al mooi zicht op Molen Nooit Gedacht en ook de entree van Warnsveld geeft een mooi beeld.
    
    
    
    Houdt op de Y-splitsing links aan, Rijksstraatweg tot aan het TOP, wandelknooppunt SP27 net voorbij de NH Martinuskerk.
    
    
    
    Aan je linkerhand vind je Restaurant De Pauw van Warnsveld, een mooie plek voor een pauze; voor een kopje koffie, thee, lunch, drankje of diner.
    Op de muur bij het TOP een muurgedicht van dichter Paul Rodenko.
    
    
26. Bij het TOP ga je rechtsaf, over het pleintje / paadje langs de kerk die uitkomt op Bonendaal. Volg het zwarte routepijltje (Berkel en Warnsveld route). Steek de straat schuin over en wandel (in tegenstelling tot de zwarte pijltjesroute) rechtdoor de Molenstraat in met op de hoek Huis en buitenplaats Welgelegen met binnentuin De Overtuin.
    
    
    
    
    
    Leuk aan dit oude dorpsgedeelte van Warnsveld zijn de oude huisjes en straatjes zoals bijvoorbeeld de Tuinstraat. Voor je doemt de molen op.
    
    
    
    
    
27. Via het fietspad en het grasveld achter de molen loop je rondom de molen naar de voorzijde.
    
    
    
    
    
    
    Molen Nooit Gedacht is een korenmolen. Er is ook meel te koop. Op de website http://www.molennooitgedacht.nl/ is te lezen wanneer de molen geopend is voor bezichtiging en verkoop van graanproducten.
    
    Je loopt verder en komt weer uit op de Molenstraat. Je wandelt rechtsaf en op de T-splitsing ga je wederom rechtsaf en wandelt verder over Breegraven. Hier loop je een stuk rechtdoor en is ook weer de zwarte pijltjesroute te volgen. De Breegraven is een authentieke straat met aan weerszijden jaren ’20 en ‘30-woningen. Je steekt de kruising met de Bevrijdingslaan over en bij de kruising met de Oranjelaan loopt de Breegraven over in de Bieshorstlaan. Je blijft rechtdoor lopen.
    
    
    
    
    
28. Op een gegeven moment merk je dat je Warnsveld bijna uitloopt. Bij wandelknooppunt F15 loop je ook de bebouwde kom uit en gaat linksaf het bosperceel in. Wandel richting en tot aan het witte hek van het Gelders Landschap (en volg hier dus niet de zwarte pijltjesroute, die neemt namelijk eerder het fietspad, het Garsensebospad parallel links van het bospad) en neem vervolgens het pad aan de linkerzijde het bos in van landgoed ’t Velde. Dit gedeelte is het Velderbos.
    Blijf het bospad volgen, bij een splitsing houdt links aan tot wandelknooppunt F51 op een splitsing van wegen en paden.
    
    
    
    
    
29. Steek de weg (Veldesebosweg) schuin over en loop verder het bos in, de zwarte pijltjes volgend. Dit bosgedeelte is het Kapper (of Kapse) Bos, onderdeel van landgoed ’t Velde. Bij de eerstvolgende splitsing ga rechts en blijf het pad volgen. Aan de buitenrand van het bos aan je rechterhand zie je op een gegeven moment sportvelden. 
    Bij een volgende splitsing waar je tegen een bankje aan loopt houdt je rechts aan en daarna nogmaals rechts, het zwarte pijltje volgend. Een mooi slingerend stukje bospad. 
    
    
    
    
    
30. Bij de volgende splitsing aan de voorzijde van de sportvelden ga je linksaf en aan het eind van dit paadje ben je aangekomen bij je eindpunt, de parkeerplaats voor restaurant de Chinese Muur.
    
    

Het einde van rondwandeling 12 en de volledige Berkelwandelroutes in Nederland, van Oldenkotte naar Zutphen is bereikt. Missie geslaagd.

Is er een mooiste route? Nee wat mij betreft. Elke route heeft haar eigen charme en diversiteit. Uiteraard zitten er saaie stukken tussen en is het afhankelijk van je eigen interesse en moment in het seizoen of jaar, het weer en de begaanbaarheid wat afhankelijk van het seizoen ook kan verschillen, waardoor je iets in meer of mindere mate aanspreekt.
Een ‘kaal’ gedeelte bij Rekken of Haarlo is niet te vergelijken met een authentiek gedeelte bij de watermolens in Eibergen en/of Borculo en de stad in Zutphen. Duidelijk is wel dat er enorm veel variatie is en het heerlijk en prachtig is om langs de Berkel te wandelen en alles eromheen te beleven.
Alle 12 routes bij elkaar komen tot een totale lengte van 142 km.