Berkel Route 12: Warnsveld - Zutphen (uitmondingen in de IJssel)

Afstand: 12 km

GPX-route: Klik hier om te downloaden

PDF routebeschrijving, inclusief kaart: Klik hier om te downloaden

Start- en eindpunt: 
Warnsveld, parkeerplaats Restaurant De Chinese Muur
Rijksstraatweg 166, 7231 AL Warnsveld

Informatie

Route 12 gaat verder vanaf Warnsveld bij stuw Warnsveld waar je in route 11 de ommekeer maakte richting Almen naar uiteindelijk de beide uitmondingen in de IJssel in Zutphen.
Dit is de laatste route van mijn Berkelwandelroutes, hiermee is het eindpunt bereikt.
Langs de Berkel gaat deze route niet alleen over schouwpaden, maar ook over verharde wandelpaden, fietspaden en stoepen en straten in de bebouwde kom.
Je wandelt in deze rondwandeling langs de Berkel langs het dorp Warnsveld over het schouwpad de bebouwde kom van Zutphen in, waarmee deze rondwandeling gelijk een stukje stadswandeling Zutphen is en de mogelijkheid biedt om de stad Zutphen met al haar variatie en bezienswaardigheden te bekijken.
Je ontdekt de prachtige oude Berkelpoort-ruïne en na de 1e uitmonding aan de IJsselkade, wandel je een stukje langs de IJssel en de jachthaven naar de 2e uitmonding van de Berkel bij gemaal Helbergen, van waaruit we langs de 2e Berkeltak terug lopen Zutphen verder door en terug richting Warnsveld.
We wandelen door het dorp Warnsveld, een stuk oude kern, langs de molen Nooit Gedacht en aan het eind van deze rondwandeling nog weer een prachtig en fijn bosgebied van Landgoed ’t Velde; het Velderbos en Kapperbos om deze route en alle Berkelwandelroutes van mijn hand mee af te sluiten. Een route met veel variatie dus.
Zowel in Zutphen als Warnsveld zijn er diverse horecagelegenheden en supermarkten te vinden voor versnaperingen onderweg, of een sanitaire stop.

Routebeschrijving

1. Je begint je wandeling vanaf de parkeerplaats bij Restaurant De Chinese Muur aan de Rijksstraatweg te Warnsveld, tegenover het Shell tankstation.
   Je steekt hier voorzichtig de drukke weg over en wandelt aan de linker zijde over de fietsstrook de Kapperallee op.
   Aan je rechterhand zie je dan stuw Warnsveld waar je in route 11 langs kwam en de terugkeer richting Almen maakte.
   
2. Hier, bij wandelknooppunt F32 vervolg je je weg langs de Berkel. Je gaat hier links af en wandelt over het schouwpad aan de rechterzijde van de Berkel.
   
   
   
   
3. Bij wandelknooppunt F23 tref je aan je linkerhand het in de regio bekende witte (Berkel)bruggetje van Warnsveld die het Kerkpad over de Berkel verbindt. Je wandelt rechtdoor. 
   
   
   
   
4. Na een kleine meander wandel je langs natuurspeeltuin Wijnhofpark en de bebouwde kom van Zutphen met een aantal flatgebouwen komt in beeld. Bij wandelknooppunt F63 ga je linksaf over het bruggetje en je wandelt door tot aan de grote weg, N348. Deze steek je voorzichtig over.
   
   
   
   
5. Vervolgens wandel je verder via het IJsbaanpad langs de Berkel Zutphen in. Aan je linkerhand zie je aan de overzijde van de Berkel B&B Berkeltuin, waar in de tuin aan de oever Die Badende, het boegbeeld van de Berkel staat. 
   Je blijft de Berkelloop volgen. De kruisende Leeuweriklaan steek je over. Bij wandelknooppunt F67 houdt je links aan.
   
   
   
   
   
   
   
   
   
6. Aan je rechterhand zie je diverse gebouwen van ouderenzorgcentrum Sutfene. Het wandelpad buigt iets af naar rechts en je komt aan bij de Coehoornsingel. Je gaat hier linksaf. Je ziet dan aan je linkerhand een afsplitsing van de Berkel. Hier is het knooppunt van de twee aftakkingen van de Berkel in Zutphen. De ene buigt met de bocht mee naar links en de ander gaat onder de weg door naar rechts.
   
   
   
   
   
7. Je steekt hier voor de kruising waar de Berkel onder de straat door stroomt, de straat over en volgt het wandelpad, het Bongerdspad aan de rechterzijde van de Berkel, waarmee we de 1e Berkeltak de stad in volgen richting de uitmonding in de IJssel. Dit gedeelte van de Berkel wordt ook wel Molengracht genoemd.
   
   
   De oorspronkelijke en huidige Berkelloop is in de geschiedenis een aantal malen veranderd. De huidige lopen en beide uitmondingen zorgen in combinatie met gemaal Helbergen en de IJssel voor een goede verspreiding en beheer van de waterhuishouding van de rivieren en de stad.
   
   
   De 2e Berkeltak volgen we verderop in de route vanaf gemaal Helbergen aan de IJssel en komen dan op de voorliggende kruising aan de andere zijde van de voormalige watertoren, welke je vanaf de Coehoornsingel aan de overzijde van de kruising met de Kleine Omlegging ziet staan, weer uit.
   
   
   Je blijft het wandelpad volgen en aan je rechterhand zie je De Grote Gracht van Zutphen. Rondom staan vele prachtige herenhuizen aan.
   
   
   

   
   
   
   
   
8. Het pad buigt iets af naar rechts en je komt uit op de Isendoornstraat, waar je links af gaat. Hier loop je vervolgens over de Berkel waar je het prachtige uitzicht op de bijzondere Berkelpoort cq Berkelruïne hebt. Het grote gele pand ernaast is het St. Elisabeth woonzorgcentrum.
   
   De Berkelpoort is een onderdeel van de Zutphense stadsmuur. In de zomermaanden is de ruïne te beklimmen. 
   
   
   
   
   
   
   
   
   
9. Je wandelt rechtsaf, onder de Berkelpoort door en wandelt verder over het voetpad van de Rijkenhage langs de Berkel. Hier tref je ook de fluisterboten aan, waar je van april t/m oktober vanaf hier mooie vaartochten kunt maken over de Berkel en wateren van Zutphen.
   
   De kassa voor de fluisterboot bevindt zich iets voorbij de opstapplaats in het mooie oude Leeuwenhuisje aan het Rijkenhage 1. Voor meer info zie https://fluisterboot-zutphen.nl/.
   
   
   
   De Berkelruïne of Berkelpoort is vlak na 1312 op last van Graaf Reinald I gebouwd als een waterpoort in de (toen) nieuw gegraven Molengracht. De poort is al eeuwenlang een ruïne, maar anders dan veel andere monumenten in verval, nooit afgebroken om de stenen te verkopen. Al heel vroeg zag men de historische waarde van deze poort in. Dat heeft de Berkelpoort tot op heden doen behouden. 
   
   
   
   
   
   
   
10. De Rijkenhage loopt uiteindelijk bij de verkeerslichten over in de Overwelving en de Berkel stroomt hier onzichtbaar onderdoor. Je bent hier aangekomen in de binnenstad van Zutphen.
    
    Wil je meer van Zutphen zien, dan kun je hier uiteraard een uitstapje maken.
    In de binnenstad is er ruime variatie aan horecagelegenheden, winkels en musea te vinden.
    Op donderdagochtend en zaterdag de gehele dag is er warenmarkt op de marktpleinen.
    
    Meer info over Zutphen is op het wereldwijde web te vinden onder https://www.inzutphen.nl/nl.
    Op REiSREPORT is een leuk artikel te vinden over de vele bezienswaardigheden in Zutphen: https://reisreport.nl/zutphen-bezienswaardigheden/
    
    Op het pleingedeelte van de Overwelving bij de waterfonteinen (bij C&A) hebben in het verleden (tot 1886) watermolens gestaan.
    
    
    
    
    
11. Je wandelt rechtdoor en steekt de straat over bij de snackbar. Vanaf hier is de Berkel weer zichtbaar en wandel je over het wandelpad onder langs het talud van de straat Molengracht. 
    
    
    
    Aan het eind buigt de Berkel naar links, je gaat het trapje weer op en wandelt verder over de stoep/straat van de Berkelkade.
    Je steekt een kruispunt over, waar je aan je linkerhand de entree van de Zutphense markten hebt en aan je rechterhand zicht op de Berkelkade. Het einde van de Berkel nadert.
    
    
    
    
    
    
    
12. Aan het eind buigt de straat en de Berkel af naar rechts en je komt aan op de IJsselkade.
    Aan het eind van de Berkel zit een stuw, de Kattenhavenstuw (een schuifstuw), waarna de Berkel onder de straat door uitstroomt in de IJssel. Eindpunt 1 is bereikt.
    
    
    
    
    
    
    
13. Steek voorzichtig de IJsselkade over en ga linksaf, het trapje op. 
    Wandel verder langs de IJssel, of ga even op een bankje zitten om te genieten van het mooie uitzicht en je wandeltocht.
    Aan de IJsselkade zie je hier een standbeeld staan van dichteres Ida Gerhardt.
    
    
    
    
    
14. Verder wandelend loopt de straat lichtelijk omhoog en buigt verderop af naar links (dan Martinetsingel). De verhoogde hoek in de bocht hier heeft de naam ‘De Bult van Ketjen’, een verdedigingsbolwerk. Je hebt hier de gelegenheid om onder langs de IJssel en de jachthaven te lopen (bij hoog water niet toegankelijk) of boven langs de straat. 
    Op de Bult staat een kanon en je hebt van hieruit een mooi overzicht over de IJssel en links de jachthaven. In de zomer bij warm weer is het heerlijk toeven onder de bomen.
    
    
    
    
    
    Aan de linkerzijde van de Martinetsingel, tegen de binnenstadsrand aan, tegenover de Bult van Ketjen zie je de Bourgonjetoren, met aansluitend nog een deel stadsmuur.
    
    
15. Je blijft de Martinetsingel volgen, met de bocht mee rondom de jachthaven, dan Vispoortplein. Hier ook weer zicht op de vele torens van Zutphen. Het is duidelijk dat Zutphen niet voor niets torenstad wordt genoemd. 
    Tegenover de Vispoorthaven ligt aan de Martinetsingel wederom een deel van de stadsmuur. Daarvoor vind je de mooie tuinen met oude fruitbomen op de voormalige stadsbleek. Een prachtig en veel gefotografeerd stadsbeeld.
    
    
    
    
    
16. Aan het eind van de jachthaven loop je met de bochten mee en rechtsaf aan de andere zijde verder de straat in, Vispoortstraat.
    
    Ook hier aan je linkerhand weer mooie herenhuizen, maar daarna een combinatie met nieuwbouw, appartementen en oude kleinere huisjes zoals aan de Veerstraat.
    
    
    
    
    
    Je wandelt over de stoep langs het muurtje met de IJssel aan je rechterhand. De Vispoortstraat loopt over in de Badhuisweg.
    
    
17. Bij de ‘splitsing’ waar de weg naar links buigt en een voetpad langs een grasstrook langs de IJssel blijft lopen, volg je het voetpad. Je loopt door tot een hek, daar ga je linksaf, volg pijltjesroute paars. Je gaat rechtsaf een klein stukje door de woonwijk en bij de eerste mogelijkheid weer rechts, waarna je weer uitkomt op het fietspad langs de IJssel. Iets verderop zie je gemaal Helbergen.
    
    
    
    
    
    
    
18. Je loopt door tot net voor het gemaal, wandelknooppunt F64 waar je aangekomen bent bij de 2e uitstroming van de Berkel in de IJssel. Je komt hier ook weer de bekende Berkelborden tegen met afstandsmarkeringen en de ronddraaiende infopanelen. De Berkel is hier aan haar einde en heeft 117 km afgelegd vanaf bron Billerbeck in Duitsland. Het is heerlijk om hier even op een bankje te gaan zitten en te gaan genieten van het uitzicht.
    Bij gemaal Helbergen komen de Berkel en de Vierakkerse Laak samen en stromen via het gemaal uit in de IJssel.
    
    
    
    
    
    
    
19. Bij het wandelknooppunt voor het gemaal ga je linksaf het voetpad op en je wandelt weer langs de Berkel. Je wandelt door tot het bruggetje aan je rechterhand en gaat rechtsaf over het bruggetje, waar je daarna het pad links aanhoudt richting de weg Laan naar Eme. Een wijk hier met vele flatgebouwen. De Berkel stroomt hier onder de straat door.
    
    
    
    
    
    
    
20. Bij de weg aangekomen ga je linksaf en wandelt een stukje over de stoep/het fietspad. Bij de rotonde ga je rechtsaf en je volgt de Berkelloop (Tadamastraat).
    Aan je linkerhand heb je zicht over de Vispoortgracht met de torens en het gerechtsgebouw op de achtergrond. Wandel door tot de kruising bij de verkeerslichten en steek voorzichtig over.
    
    
    
    
    
    Deze Berkeltak stroomt om de binnenstad heen, tussen stad en overige wijken.
    
    
21. Wandel verder door de berm langs de Berkel (Graaf Ottosingel) tot aan het bruggetje tegenover huisnummer 107. Hier ga je rechtsaf het bruggetje over en dan gelijk links waarna je door het parkje aan de rechterzijde van de Berkel wandelt tot het eind. 
    
    
    
    
    
    
    
    Voor je doemt de voormalige watertoren op. Blijf het pad links volgen, onder de mooie treurwilgen door, links voor de kerk langs, waarna je op de Warnsveldseweg uitkomt.
    In het hekwerk van het bruggetje over de Berkel aan de Warnsveldseweg vind je een mooi ornament.
    
    
    
    
    
22. Steek voorzichtig de Warnsveldseweg over en wandel voor de watertoren links en direct rechtsaf de Berkelsingel op. Het pad Watertoren is doodlopend en geeft alleen toegang tot de woningen die in de watertoren zijn gevestigd. 
    Ga vervolgens op de kruising Berkelsingel en Kleine Omlegging bij de verkeerslichten (waar je aan de overzijde de splitsing van de twee Berkeltakken ziet waar we eerder in de route langs kwamen), rechtsaf. Hier laten we de Berkel achter ons.
    
    
    
    
23. Direct na de watertoren ga je rechts de Emmalaan in en weer direct linksaf het pad De Nieuwe Bleek, parallel aan de Kleine Omlegging. Dit pad loopt uiteindelijk over in de Prinses Beatrixlaan, een stukje woonwijk, waar aan het eind links en met de bocht mee (Prinses Margrietlaan) je vervolgens uitkomt op de Prins Bernardlaan.
    
    
    
24. Steek de Prins Bernardlaan over, ga linksaf en op de rotonde weer rechts. Volg hier vervolgens het voetpad en je wandelt weer even een stukje groen in.
    Volg het wandelpad (’t Gallee) wat rondom de gracht loopt. Aan de andere zijde en binnenzijde van de gracht is de algemene begraafplaats van Zutphen in Engelse landschapsstijl gelegen, waarmee dit geheel een klein parkje is.
    Aan het eind van het wandelpad kom je weer uit aan de Warnsveldseweg.
    
    
    
    
25. Ga linksaf en steek bij de verkeerslichten de N348 Den Elterweg over en wandel het dorp Warnsveld in. Je hebt hier al mooi zicht op Molen Nooit Gedacht en ook de entree van Warnsveld geeft een mooi beeld.
    
    
    
    Houdt op de Y-splitsing links aan, Rijksstraatweg tot aan het TOP, wandelknooppunt SP27 net voorbij de NH Martinuskerk.
    
    
    
    Aan je linkerhand vind je Restaurant De Pauw van Warnsveld, een mooie plek voor een pauze; voor een kopje koffie, thee, lunch, drankje of diner.
    Op de muur bij het TOP een muurgedicht van dichter Paul Rodenko.
    
    
26. Bij het TOP ga je rechtsaf, over het pleintje / paadje langs de kerk die uitkomt op Bonendaal. Volg het zwarte routepijltje (Berkel en Warnsveld route). Steek de straat schuin over en wandel (in tegenstelling tot de zwarte pijltjesroute) rechtdoor de Molenstraat in met op de hoek Huis en buitenplaats Welgelegen met binnentuin De Overtuin.
    
    
    
    
    
    Leuk aan dit oude dorpsgedeelte van Warnsveld zijn de oude huisjes en straatjes zoals bijvoorbeeld de Tuinstraat. Voor je doemt de molen op.
    
    
    
    
    
27. Via het fietspad en het grasveld achter de molen loop je rondom de molen naar de voorzijde.
    
    
    
    
    
    
    Molen Nooit Gedacht is een korenmolen. Er is ook meel te koop. Op de website http://www.molennooitgedacht.nl/ is te lezen wanneer de molen geopend is voor bezichtiging en verkoop van graanproducten.
    
    Je loopt verder en komt weer uit op de Molenstraat. Je wandelt rechtsaf en op de T-splitsing ga je wederom rechtsaf en wandelt verder over Breegraven. Hier loop je een stuk rechtdoor en is ook weer de zwarte pijltjesroute te volgen. De Breegraven is een authentieke straat met aan weerszijden jaren ’20 en ‘30-woningen. Je steekt de kruising met de Bevrijdingslaan over en bij de kruising met de Oranjelaan loopt de Breegraven over in de Bieshorstlaan. Je blijft rechtdoor lopen.
    
    
    
    
    
28. Op een gegeven moment merk je dat je Warnsveld bijna uitloopt. Bij wandelknooppunt F15 loop je ook de bebouwde kom uit en gaat linksaf het bosperceel in. Wandel richting en tot aan het witte hek van het Gelders Landschap (en volg hier dus niet de zwarte pijltjesroute, die neemt namelijk eerder het fietspad, het Garsensebospad parallel links van het bospad) en neem vervolgens het pad aan de linkerzijde het bos in van landgoed ’t Velde. Dit gedeelte is het Velderbos.
    Blijf het bospad volgen, bij een splitsing houdt links aan tot wandelknooppunt F51 op een splitsing van wegen en paden.
    
    
    
    
    
29. Steek de weg (Veldesebosweg) schuin over en loop verder het bos in, de zwarte pijltjes volgend. Dit bosgedeelte is het Kapper (of Kapse) Bos, onderdeel van landgoed ’t Velde. Bij de eerstvolgende splitsing ga rechts en blijf het pad volgen. Aan de buitenrand van het bos aan je rechterhand zie je op een gegeven moment sportvelden. 
    Bij een volgende splitsing waar je tegen een bankje aan loopt houdt je rechts aan en daarna nogmaals rechts, het zwarte pijltje volgend. Een mooi slingerend stukje bospad. 
    
    
    
    
    
30. Bij de volgende splitsing aan de voorzijde van de sportvelden ga je linksaf en aan het eind van dit paadje ben je aangekomen bij je eindpunt, de parkeerplaats voor restaurant de Chinese Muur.
    
    

Het einde van rondwandeling 12 en de volledige Berkelwandelroutes in Nederland, van Oldenkotte naar Zutphen is bereikt. Missie geslaagd.

Is er een mooiste route? Nee wat mij betreft. Elke route heeft haar eigen charme en diversiteit. Uiteraard zitten er saaie stukken tussen en is het afhankelijk van je eigen interesse en moment in het seizoen of jaar, het weer en de begaanbaarheid wat afhankelijk van het seizoen ook kan verschillen, waardoor je iets in meer of mindere mate aanspreekt.
Een ‘kaal’ gedeelte bij Rekken of Haarlo is niet te vergelijken met een authentiek gedeelte bij de watermolens in Eibergen en/of Borculo en de stad in Zutphen. Duidelijk is wel dat er enorm veel variatie is en het heerlijk en prachtig is om langs de Berkel te wandelen en alles eromheen te beleven.
Alle 12 routes bij elkaar komen tot een totale lengte van 142 km.

Berkel Route 11 Almen Besselinkstuw - Warnsveld (met landgoed De Voorst)

Afstand: 10 km

GPX-route: Klik hier om te downloaden

PDF routebeschrijving, inclusief kaart: Klik hier om te downloaden

Start- en eindpunt: Almen Besselinkstuw

Navigatieadres: Lage Lochemseweg 31c, 7218 PA Almen

Deze weg is doodlopend. Ga voor Domein Groot Besselink nog iets rechts, stukje fietspad, maar wel begaanbaar voor auto’s. Aan het eind zijn bij het schuilhuisje aan de Berkel in de berm enkele eenvoudige parkeerplekken.

Informatie

Route 11 gaat verder langs de Berkel bij Besselinkstuw nabij Domein Groot Besselink te Almen, waar je met route 10 omkeerde aan de Berkel naar het dorp Almen.
Er is een picknickplek, schuilhuisje en informatiepaneel.

Langs de Berkel gaat deze route volledig over het oeverpad, over graspaden en door graslanden.

Je wandelt in deze rondwandeling langs het meest meanderende deel van de Berkel met brede natuurvriendelijke oevers vol watervogels en wandelt aan beide zijden van de Berkel, waarin je een aantal stuwen en vistrappen zult aantreffen. In 2014/2015 is dit gedeelte door het waterschap volledig heringericht. Je zult beleven dat beide zijden hun eigen charme en aangezicht hebben.

Tevens wandel je langs een gedeelte van het afwateringskanaal van het Twentekanaal, waarna je na een klein stukje, en ook zo ongeveer de enige verharde, maar wel landschappelijke weg landgoed De Voorst betreedt en via bospartij met zand-/grindpaden langs het prachtige kasteel / (land)Huis De Voorst wandelt. 

Na landgoed De Voorst steek je bij stuw Warnsveld de Berkel weer over en wandel je verder langs de Berkel via landgoed ’t Velde aan de andere zijde van de Berkel terug.

Dit is een volledige landschappelijke route, zonder bebouwde kom en/of horeca onderweg, dus neem met deze wandeling je rugtas met picknickspullen mee en geniet van al het natuurschoon. Bij de Berkel bij stuw Warnsveld is bijvoorbeeld een ideale pauzeplek.

Ik heb deze route al meerdere malen gelopen, in verschillende seizoenen, waardoor de foto’s ook divers uit de seizoenen zijn.
Bij vochtig weer of seizoen kan het erg drassig zijn en in de herfst met nog behoorlijke begroeiing zoals riet, maar ook het natte gras al, is het absoluut aan te bevelen om waterdicht schoeisel en kleding te dragen. In de zomer kan het door de begroeiing op sommige plekken en het maaibeleid van het waterschap eveneens wat lastiger begaanbaar zijn.
Op sommige delen langs de Berkel kun je loslopend grazend vee tegenkomen.

Ter hoogte van de stuw Besselink is eeuwenoud landschap in ere hersteld. Een lus van de Berkel, die zich ooit om de boerderij Besselink slingerde is lang geleden gedempt. De ‘huidige’ loop van de Berkel loopt nog steeds voor de boerderij langs, maar de lus dient nu als vispassage.

Domein Groot Besselink is een luxe kampeerterrein met tevens verhuurchalets.

Huis De Voorst werd rond 1700 gebouwd als een (verkleinde) kopie van Paleis Het Loo in Apeldoorn. Door de aanleg van de bijbehorende geometrische tuinen kreeg het het Huis de bijnaam ‘Het Versailles van de Achterhoek’.

Huis ‘t Velde is gebouwd rond het begin van de 16de eeuw. De gebouwen zijn in gebruik door de Politieacademie.

Routebeschrijving

1.   Je begint je wandeling vanaf Besselinkstuw nabij Domein Groot Besselink te Almen.
Je steekt als eerste het stuw over en wandelt bij wandelknooppunt P85 langs de rechter zijde van de Berkel.
Je moet wel zelf het hek even openen via de klem aan de achterzijde en weer goed sluiten. Dit hek dient voor het mogelijke loslopende vee wat je verderop tegen kunt komen.

2.   Al snel wandel je om de diverse bochten / meanders van de Berkel en heb je aan de linkerzijde zicht op de Warkense molen, een windkorenmolen met bakkerijmuseum.
Het pad is de ene keer smal en de andere keer een brede oever. De oevers liggen laag. Op sommige delen kan het afhankelijk van het seizoen wel dichtbegroeid zijn met o.a. riet, maar in de zomer ook brandnetels en distels. Door het maaibeleid van het waterschap kan het zijn dat bepaalde maanden het minder geschikt is om deze route aan deze zijde van de Berkel te wandelen.

3.   Dit gedeelte van de Berkel is erg vogelrijk. In en op het water kom je van alles tegen: eenden, meerkoeten, futen, ganzen, zwanen, reigers, kievitten en vele andere vogels. Vanuit de weilanden kijken de koeien en schapen je dromerig aan.
Wandel je ’s ochtends vroeg of tegen de avond, dan kun je mogelijk ook genieten van prachtige zonsopkomst of zonsondergang. In de zomer kun je op de Berkel ook vele kanovaarders aantreffen.
Deze route leent zich ook perfect om af en toe eens even om te kijken naar het landschap.
Aan je rechterhand zie je op een gegeven moment een aangelegde oeverzwaluwwal.

4.   Op een gegeven moment kom je weer een hek tegen, hier eindigt het begrazingsgebied. Het hek kun je zelf openen en uiteraard weer goed sluiten.

5.   Iets verderop eindigt het meanderende deel en kom je op meer open vlakte, waarna je op een splitsing komt van de Berkel en het afwateringkanaal van het Twentekanaal welke verderop ligt.
Aan de Berkelzijde zie je stuw Warken. Op de betonnen blokken in het water zie je vaak aalscholvers zitten.
Je volgt het pad rechtsom aan de rand van het weiland en wandelt een stukje langs het afwateringskanaal, waar aan de overzijde de spoorlijn Zutphen-Winterswijk loopt, tot aan een taludopgang bij een oude betonnen spoorbrug. Je loopt hier nu even een stuk van de Berkel af.

6.   Bij de taludopgang en de spoorbrug loop je rechts omhoog en volgt het pad, wat op een gegeven moment beklinkerd is, tussen een bomenrij door. Aan weerszijden zie je verspreid enkele huizen en boerderijen. Je volgt het pad tot aan de T-splitsing, waarna je linksaf gaat (Binnenweg).

7.   Dit pad en weg zijn zo ongeveer de enige verharde paden in deze route.
Je blijft de weg volgen, bij een splitsing met de Mastlerweg houd je links aan, de Binnenweg volgend. Langs deze weg zie je veel verbouwde, luxe woonboerderijen. Sommige boerderijen hebben een naam.

8.  De Binnenweg komt vervolgens weer uit bij het afleidingskanaal en de spoorlijn. Over een oude stevige betonnen brug wandel je het afleidingskanaal en vervolgens het spoor over en vervolgt de weg naar rechts waar je vervolgens landgoed De Voorst op wandelt.

Ook hier zie je dat diverse huizen en boerderijen een naam hebben. De huizen die tot het landgoed behoren herken je aan de luiken met figuur erin. Het huisje Boschkamp in de hoek aan de spoorlijn oogt als een plaatje op een mooie plek.

9.   Je blijft de weg volgen. Dit is nog steeds Binnenweg, maar nu grondgebied Eefde. De klinkerweg verandert op een gegeven moment in zand-/grindweg. Dit geeft ook aan dat je nu op het landgoed loopt. Je wandelt door tot wandelknooppunt F48, waar je rechtdoor wandelt.

10.   Bij de volgende splitsing, pad aan de linkerhand kun je zelf de keuze maken om rechtdoor te wandelen naar knooppunt F57 langs de zijkant van de gracht rondom kasteel De Voorst of linksom aan de achterzijde van de gracht het kasteel langs.
Ik heb zelf beide gewandeld, het pad aan de achterzijde en van daaruit linkerzijde van het kasteel langs vind ik persoonlijk mooier.

11.   Indien je rechtdoor bent gewandeld, ga je bij wandelknooppunt F57 linksaf en zie je aan je linkerhand de voorzijde van kasteel Huize de Voorst. Een prachtig kasteel / landhuis met een groot sierlijk hekwerk, voorplein en zijgebouwen. Het huis doet dienst als trouwlocatie.

12.   Mocht je bij de splitsing linksaf zijn gelopen, dan heb je over de gracht door een doorkijkje tussen de begroeiing door zicht over de achtertuin op de achterzijde van het kasteel. Je volgt het pad langs de gracht rechtsom tot de volgende splitsing. Je gaat hier rechtsaf om de voorzijde van het kasteel te bewonderen (zie punt 11).

13. Vanaf de voorzijde van het kasteel vervolg je je weg, of je wandelt een klein stukje terug naar de splitsing (zie punt 12). Je hebt mooi uitzicht over het toegangspad naar het kasteel en de landerijen ervoor.
In het voorjaar prachtig begroeid en een oase van groen. Het is dan een explosie van kleuren aan je ogen.

14.   De splitsing steek je dan over en vervolgt het pad (combi zand, grind, gras) tussen begroeiing door langs huis Berkeloord. Het pad loopt tussen een aangeplante bomenrij door. Bij het eerstvolgende pad aan je rechterhand volg je de routepaaltjes rechtsaf met links een houtwal langs het water en rechts een houtwal met weiland; je komt vervolgens weer aan bij de Berkel.

15.   Je bent hier op het punt aangekomen waar de route retour gaat langs de Berkel terug richting Almen.
Aan het eind van het wandelpad tref je aan de rechterzijde een hoge heuvel aan. Mooi zijn de ontblote grote wortelpartijen van de bomen op de heuvel, het lijken net grote tentakels.
Onderaan staat een bankje met uitzicht op de Berkel en authentiek metalen stuw, stuw Warnsveld. Een mooie pauzeplek.
De Berkel is hier erg breed, ogend als een kleine vijver met weer veel watervogels. De zijde van de Berkel waar je staat is gemeente Lochem (Eefde). De Berkel is vervolgens de grens met aan de overzijde Warnsveld’s grondgebied, gemeente Zutphen.

16.   Om verder te wandelen steek je over het stuw de Berkel over en gaat linksaf en blijft het pad volgen. Aan je rechterhand zie je de gebouwen van landgoed ’t Velde, in gebruik door de Politieacademie. Je wandelt verder via een bypass langs de Berkel en over het landgoed, een mooi bosgebied.

17.   Bij een splitsing in het bos houdt je links aan, de Berkel aan je linkerhand volgend.
Hier wandel je vervolgens langs een houtwal aan je linkerhand, welke het uitzicht op de Berkel belemmert. Aan je rechterhand heb je gras- en maisland met hoogspanningsmasten. In herfst, winter en lente is het open vlakte. In de zomer zijn de maislanden begroeid en wandel je dus deels tussen houtwal en maisland door. Het is hier erg rustig en stil. Wel is dit pad ook een mountainbikepad, dus de mogelijkheid bestaat dat fietsers je achterop komen.

18.   Richting het einde van dit pad zie je aan de overzijde van de Berkel een zonnepark. Persoonlijk vind ik het een vreselijk beeld in het landschap. Weilanden vol zonnepanelen. Gelukkig is er veel begroeiing van rietkragen, waardoor het nog niet zo opvalt. Wel is er ook veel biodiversiteit toegevoegd.

19.   Aan het eind ga je linksaf, over het kleine stuw en houdt het pad links aan, waar je vervolgens door een kleine bospartij wandelt met een slingerend pad. Je komt onder een oude vlakke spoorbrug door en komt uit bij stuw Warken, het stuw bij de splitsing met het afleidingskanaal Twentekanaal en Berkel, waar je eerder aan de overzijde liep. Voor het stuw is een mooie vistrap aangelegd. In het midden van het depot bij het stuw staat een bankje.

20.   Je steekt het pad over, wandelknooppunt E57 en gaat door het hek (zelf weer even openen en sluiten) aan de overzijde het terrein van de Berkeloever weer in en wandelt hier verder. Je blijft de oever volgen en wandelt weer langs de meanderende Berkel. Rondom de oever kun je vaak grote kolonies brandganzen aantreffen.

21.   Je blijft de oever volgen, het terrein is vlak. Af en toe zul je een hekje aantreffen en je wandelt zo 2 km langs de Berkel. Dit gedeelte is de oever vaak vrij breed.
Op een gegeven moment tref je midden op de oever een grote aangelegde bult aan, vol met begroeiing van planten en struiken. De betekenis / functie ervan is me helaas niet duidelijk. Mogelijk is het door de herinrichting ‘overgebleven’ zand wat hiermee een natuurlijke vorm heeft gekregen. Er wordt ook geschreven over het aanleggen van een brug over de Berkel.
Je zult zien dat deze zijde van de Berkel je weer hele andere aangezichten en vergezichten oplevert als de andere zijde. En dat geeft juist de diversiteit aan van deze landschappelijke route.
Je wandelt door tot aan het eind bij je startpunt, stuw / Domein Groot Besselink, waarmee deze rondwandeling er op zit.

De volgende rondwandeling, nr. 12 is de laatste uit mijn serie wandelen langs de Berkel; Warnsveld stuw – Zutphen uitmonding in de IJssel.