Nadat ik alle 12 wandelroutes langs de Berkel in Nederland van Oldenkotte naar Zutphen had samengesteld, gewandeld en beschreven was mijn doel daarmee bereikt.
Daarnaast wilde ik sowieso nog één bezoekje en wandeling erbij doen …. naar de bron van de Berkel in Billerbeck in Duitsland.
Op 30 maart 2024 was het moment er. Op mijn Facebookpagina Wandelen langs de Berkel had ik al wel een post gedaan met een aantal foto’s, ik was er echter nog niet aan toegekomen om er een volledig verslag van te schrijven voor op deze weblog. Maar bij deze.
Billerbeck ligt in het Münsterland, in de deelstaat Nordrhein Westfalen en vanaf mijn woonplaats zo’n 80 km, 1.20 uur rijden. We parkeerden de auto gratis bij het busstation van Billerbeck aan de Baumgarten. Hier zie je al een routeaanduiding naar de Berkelquellen op de borden staan, maar we hebben eerst een rondje door het centrum gewandeld.
Aan de kant van het centrum achter de bushaltes wandelden we door het steegje naast Trattoria ‘Cox Orange’ het centrum in en kwamen uit op de Johannikirchplatz, een mooi pleintje met een grasveldje. We volgden de straat aan de linkerzijde van de Johanniskerk, de Lange Straβe, welke uitkomt op het plein van de grote St. Ludgerus Dom, de Markt. Rondom de Dom en de Markt vind je diverse horeca.
De Ludgerus Dom is vernoemd naar de eerder op deze plek door Ludger opgerichte houten kapel. Ludger cq Ludgerus was een Nederlandse missionaris. Hij begon bij Deventer waar hij de Lebuïniskerk stichtte en hij ging vervolgens via meerdere plaatsen in de Achterhoek door het Münsterland naar Billerbeck. Hij was de eerste bisschop van Münster. In Billerbeck vind je dan ook de bewegwijzerde Ludgerus Baumberger Wanderweg van Coesfeld naar Tilbeck. In Nederland kennen we het Ludgerpad, een bewegwijzerde lange-afstandswandeling van 12 etappes door de Achterhoek van Zutphen naar Burlo (Duitsland).
Na een rondje door het centrum van Billerbeck, het was er rustig op een ietwat grauwe zaterdagmiddag, hebben we de wandeling naar de Berkelquellen ingezet. We wandelden terug naar het busstation, waar we de straat Baumgarten oversteken en verder lopen over An der Kolvenburg.
Direct aan de straat zien we de Berkel als klein stroompje, we volgen deze en slaan linksaf. We volgen het wandelpad met de Berkel aan onze linkerhand. Aan de rechterzijde zien we de Kolvenburg, een vroeger kasteel cq waterburcht, maar uitziend als een landhuis.
Het wandelpad is aangewezen als Berkelspaziergang en Natura 2000 natuurgebied door het Berkelaue-gebied. Door de gelijknamige Vereniging Berkelspaziergang is er een landschapspark aangelegd met diverse speelse en kunstzinnige elementen en informatiepanelen. De wandelroute langs de Berkel en rondom de Berkelquellen over dit pad is ongeveer 4 km.
Na een bocht naar links op het pad zie je aan je rechterhand een dompelbadje. Dit is het Kneippbad (zogenaamde Wassertretbecken), genoemd naar natuurarts Dr. Kneipp.
We volgen het pad, vervolgens bocht naar rechts, waarna links aanhouden tot aan de Daruper Straβe. Deze steek je over en je volgt het pad langs een hekwerk en tussen paaltjes door wat iets naar beneden afloopt langs de Berkel, waar je vervolgens uitkomt bij de voorde (Furt in het Duits), een doorwaadbare plaats in de Berkel met aan de overzijde een boerderij en uitzicht op een watervalletje van de voormalige watermolen in de Berkel. Op Google Maps staat deze weergegeven als An der Berkelquelle.
Aan je rechterhand heb je zicht op de akkers van de Baumberge.
Nog iets verder doorlopen wandel je over een klein bruggetje, waarna je rechts de vijver van het voormalige openluchtzwembad ziet met daarin op een vlonder het beeld van Die Badende.
Je wandelt om de vijver heen en blijft het pad volgen. Aan je rechterhand ligt een moerasbos ofwel ooibos waarna je aan je linkerhand na het bruggetje de tweede vijver aantreft, die wordt aangeduid als de officiële bron van de Berkel, die Berkelquelle. Deze bron is na schoonmaak opnieuw ingericht enkele jaren geleden.
De eerste Berkelbronvijver in het quellengebied.
Aan het eind van het wandelpad tref je rechts in de bocht een grote veldkei aan met de markering Berkelquellgebiet en afstand tot de monding. Hier is tevens een informatiepaneel over de Baumbergeregio en de Berkel geplaatst.
Je gaat hier rechtsaf en aan je linkerhand tref je een vlonder over een natte weide met ruige begroeiing. Dit wordt als tweede brongebied van de Berkel gemarkeerd.
De tweede Berkelbronvijver in het quellengebied.
Hier is het de weg volgen en op een splitsing rechts aanhouden, waar je vervolgens zicht hebt op de heuvelachtige Baumberge. Je kunt hier even uitrusten en van het uitzicht genieten op een grote brede ligbank. Vervolgens wandel je door een parkachtig stukje met boomgaard met aan je rechterhand het diepergelegen moerasbos met daar doorheen stromend de Berkel. Uiteindelijk kom je weer uit bij de doorwaadbare plaats in de Berkel.
Om de wandelroute af te maken wandel je terug naar de Daruper Straβe en gaat hier rechts.
Op de splitsing met de Münsterstraβe ga je links en bij de verkeerslichten houdt je linksaan, het voetpad volgend. Dit blijft de Münsterstraβe. Deze straat gaat het centrum van Billerbeck in, je blijft deze volledig volgen.
In het centrum kun je uiteraard naar eigen wens je nog vermaken.
Deze rondwandeling beschrijft de rondwandeling rondom het Quellengebied. Echter, de oorspronkelijke bron ligt nog iets verderop in de Baumberge. Bij de beschreven aangeduide 2e Berkelbron stroomt de Berkel nog iets verder het landschap in. Zou je hier naar toe willen wandelen, dan is dat ongeveer 4,5 km. De bron is echter slechts een dichtgegroeide greppel op een akkerland in de buurt van het Waldgebiet Hengwehr und Hanloer Mark.
Uiteraard heb ik deze bron wel opgezocht. Met de auto hebben we via Google Maps ernaar toe genavigeerd. Je kunt via de Nottulner Straβe (later Dörholt en Draum), de L577 richting Nottuln of de Daruper Straβe(K13, laterAlstätte en Hastehausen) richting Darup.
Op een gegeven moment kwamen we op een doodlopend pad door het bosgebied naar een woonhuis, waar we de auto hebben geparkeerd en over een akkerland verder gelopen totdat we volgens Google bij de bron zouden moeten zijn.
Eerst was er inderdaad nog niets te zien, een nauwelijks zichtbare kleine greppel langs het land, maar enkele tientallen meters verder langs de greppel lopend, loopt deze toch iets af en zie je iets het begin van een oever en opeens zag ik iets water wat verder stroomde. Dus ja hoor, het begin van de Berkel was gevonden.
Het echte begin van de Berkel op het akkerland.
Voor velen zal het niet echt bijzonder zijn, maar ik vond het erg leuk om wel te ontdekken. De greppel is hier vervolgens met struiken dichtgegroeid, dus ik kon er hier niet verder lopen.
Met de auto teruggereden staken we op de Dörholt de Berkel nog over. Je ziet hier deze tussen de landerijen door op komen stromen, maar het ziet er uit als niet meer dan een slootje. Maar voor mij was mijn doel bereikt. Tijd om weer naar huis te gaan.
Zou je hier in de omgeving willen wandelen, dan biedt de website van het Berkelpad een wandelroute rondom de brongebieden aan. Dit is etappe 12 van het beschreven Berkelpad. De totale route is 23 km, maar is in te korten tot 13 km als je halverwege met de bus teruggaat naar Billerbeck.
Op het kaartje van de route staat de derde Berkelbron, het echte begin van de Berkel uitgetekend, maar de route hiernaartoe is niet beschreven in de routebeschrijving. In combinatie met het gpx-bestand, welke te downloaden is via Wandelzoekpagina, zou dit echter wel vindbaar moeten zijn.
Einde.
Een gpx van de route is hier te downloaden.
Routekaartje:
